5 december 2025 – Column Gerben H. Bakker: Het Dorp
En langs het tuinpad van m’n vader, zag ik de hoge bomen staan. Ik was een kind en wist niet beter, dan dat ’t nooit voorbij zou gaan.. Natuurlijk heeft u in deze regels het nummer ‘Het Dorp’ van Wim Sonneveld herkend. Zo niet; Spotify biedt uitkomst. Op een mooie manier beschrijft het lied de melancholie rondom de geboorteplaats en de vergankelijkheid. Herkenbare kost. Zelf zong ik het nummer met alternatieve tekst in ieder geval in mijn jonge jaren bij het dorpscabaret in Obdam; dorpsfiguur dokter Leek, de verdubbeling van de spoorweg en een kastelein genaamd ‘De beroerdste’ passeerden de revue. Dat ieder zijn eigen jeugdherinneringen op het nummer kan projecteren bewijst haar plaats op 57 in de ranglijst van de Top 2000 van Radio 2. Het Dorp symboliseert een ijkpunt in het leven; je kunt er de deur achter je dichtgooien maar ook weer heerlijk thuiskomen.
‘Dorpsfiguur Dokter Leek, de op handen zijnde verdubbeling van de spoorweg en een kastelein genaamd ‘De beroerdste’ passeerden de revue’.
Dit geldt niet voor iedereen. De afgelopen tijd staat het Noord-Brabantse dorp Moerdijk in het middelpunt van de belangstelling. Om ruimte te maken voor de oprukkende industrie moet deze plaats met 1100 zielen waarschijnlijk met de grond gelijk worden gemaakt. Onder hen vele vaders met tuinpaden en hoge bomen zoals in het nummer van Sonneveld. Op te slokken door de vaart der volkeren in het belang van de welvaart. Enkele dorpen bij het Groningse Delfzijl waren in de jaren ’70 eenzelfde lot beschoren. Bulldozers maakten de grond rijp voor haar nieuwe bestemming. Pijnlijk is dat de geplande Eemsmondmetropool daar helemaal nooit is gekomen, het dubbelspoor in Obdam trouwens ook niet. Fascinerend hoe verstrekkend de gevolgen kunnen zijn als de geschiedenis een andere wending neemt.
‘Pijnlijk is dat de geplande Eemsmondmetropool daar nooit werd gerealiseerd, het dubbelspoor in Obdam trouwens ook niet’.
Ook in Westfriesland zijn er verschillende verdwenen en vaak vergeten dorpen. Hier niet geslachtofferd voor de oprukkende bedrijvigheid, al doet de naam van uw online nieuwskanaal Westfriesland in Bedrijf anders vermoeden. De boosdoener hier is de gespannen verhouding met het wassende water van de Zuiderzee. Zo zijn bij Hoorn de plaatsen Etersheim en Dampten de afgelopen eeuwen aan de golven prijsgegeven. Bij Enkhuizen is de nederzetting Oostdorp en bij Medemblik is Almersdorp geofferd voor droge voeten.
Wat resteert zijn hun overblijfselen als zijnde Atlantis op de bodem van de zee. Vooral Etersheim, de buitendijkse voorloper van het nog bestaande dorp ten Zuiden van Hoorn is nog steeds geliefd bij het duikersgilde. Een ware sarcofaag werd in 2009 nog van de bodem gelicht. Verder is ernaar verluid weinig meer te vinden dat herinnert aan de oorspronkelijke bewoners. De zuinige Westfriezen hadden de meeste bouwmaterialen namelijk tijdig hergebruikt op veiliger plaatsen. Zo zal ook uw tuinpad voortleven in de eeuwigheid. Wees zuinig, blijf verwonderen en neem niets voor vanzelfsprekend; ik wens u gezegende feestdagen.
